Υπερλιπιδαιμία είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία αυξάνονται ένα ή περισσότερα λιπίδια του αίματος. Στα κύρια λιπίδια του αίματος περιλαμβάνονται η χοληστερίνη (ή χοληστερόλη) και τα τριγλυκερίδια. Αποτελεί έναν από τους παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου.

Ρόλος χοληστερίνης;
Ο ρόλος της χοληστερίνης στην σωστή λειτουργία του σώματος είναι πολύ σημαντικός: αποτελεί δομικό συστατικό όλων των κυττάρων του οργανισμού και χρησιμοποιείται για την σύνθεση ορμονών, της βιταμίνης D, καθώς και των χολικών αλάτων, τα οποία συμμετέχουν στην πέψη των λιπιδίων.
Το μεγαλύτερο μέρος χοληστερίνης παράγεται στο συκώτι, αλλά και προέρχεται από την διατροφή.
Επειδή η χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια είναι αδιάλυτα στο νερό, μεταφέρονται στο αίμα με πρωτεΐνες, το σύμπλεγμα λιπιδίων-πρωτεΐνης ονομάζεται λιποπρωτεΐνη.
Υπάρχουν αρκετά ήδη λιποπροτεϊνών, ανάλογα με την πυκνότητά τους.
Οι πιο γνωστές λιποπρωτεΐνες είναι η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL ή κακή χοληστερίνη) και η λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL ή καλή χοληστερίνη).

Καλή και κακή χοληστερίνη:
Η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL) μεταφέρει τη χοληστερόλη από το συκώτι προς τους ιστούς. Όταν η LDL-χοληστερόλη στο αίμα είναι αυξημένη, η περίσσια χοληστερίνης εναποτίθεται στα τοιχώματα των αγγείων, συμβάλλοντας στη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, για αυτό και η LDL-χοληστερίνη αναφέρεται ως κακή χοληστερίνη. Αντιθέτως η λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL) μεταφέρει τη χοληστερίνη από τους ιστούς στο συκώτι, μειώνοντας έτσι την εναπόθεση χοληστερίνης στα αγγεία (καλή χοληστερίνη).

Τι συμπτώματα προκαλεί η ψηλή χοληστερίνη;
Υψηλά επίπεδα χοληστερίνης δεν προκαλούν συμπτώματα, μέχρι λόγω της δημιουργίας της αθηρωματικής πλάκας να προκληθούν συμπτώματα (πχ από στεφανιαία νόσο, ή περιφερική αρτηριοπάθεια).

Τι είναι η αθηρωματική πλάκα;
Η αθηρωματική πλάκα είναι μια κηρώδης ουσία που αποτελείται από χοληστερόλη, άλλα λίπη, θραύσματα κυτταρικών αποβλήτων, ασβέστιο και φιμπρίνη (μια αδιάλυτη πρωτεΐνη που βοηθά το αίμα να πήξει).

Εμφανίζεται σε σημεία αγγειακής βλάβης (πχ λόγω καπνίσματος), και οδηγεί σε στένωση του εσωτερικού των αρτηριών. Μια αθηρωματική πλάκα μπορεί να γίνει ασταθής και να ¨σπάσει¨, διαδικασία που σχετίζεται με ταχεία δημιουργία θρόμβου με αποτέλεσμα την οξεία απόφραξη του αγγείου (=Έμφραγμα!)

Σε ποια όργανα δημιουργούνται συνήθως αθηρωματικές πλάκες;
Καρδιά: Αθηρωμάτωση των στεφανιαίων αγγείων, στηθάγχη (=πόνος στο στήθος), έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Εγκέφαλος: παροδικά ισχαιμικά επεισόδια, εγκεφαλικό.
Αρτηρίες των κάτω άκρων: ισχαιμικός πόνος γνωστός ως διαλείπουσα χωλότητα (πόνος που εμφανίζεται κατά την άσκηση/περπάτημα μετά από συγκεκριμένη απόσταση, και υποχωρεί μετά από ξεκούραση), νέκρωση, γάγγραινα
Νεφροί

Ποιά είναι τα επιθυμητά επίπεδα χοληστερόλης;
Ανάλογα με τους προδιαθεσικούς παράγοντες και συνυπάρχουσα νοσήματα (π.χ. ηλικία, σακχαρώδης διαβήτης, κάπνισμα κλπ.) ορίζεται ειδικά για τον κάθε ασθενή ο στόχος των επιπέδων χοληστερόλης από τον καρδιολόγο σας. Όταν τα επίπεδα είναι ψηλά, ανάλογα πάλι με αυτές τις καταστάσεις προτείνεται είτε μια συντηρητική αντιμετώπιση με τροποποίηση του τρόπου ζωής, ή συνδυασμός με φαρμακευτική αγωγή.

Τι μπορώ να κάνω για να μειώσω τα επίπεδα της χοληστερίνης;
Είναι σημαντικό να βρισκόμαστε όσο το δυνατό κοντά στο φυσιολογικό βάρος σώματος. Η άσκηση έχει αποδειχθεί πως όχι μόνο μειώνει την κακή αλλά αυξάνει την καλή χοληστερίνη έχοντας έτσι ευεργετικά αποτελέσματα. Τέλος είναι σημαντικό να περιορίσουμε την ποσότητα λίπους που λαμβάνουμε με την διατροφή στο 30 % των θερμίδων. Ένας εύκολος τρόπος να υπολογίσουμε πόσα γραμμάρια λίπους μπορούμε να καταναλώνουμε είναι διαιρώντας την ημερήσια λήψη θερμίδων με τον αριθμό 30, πχ για 1500 θερμίδες αντιστοιχούν 50 γρ. λίπους. Από αυτά το 50% θα πρέπει να είναι κυρίως μονοακόρεστα λίπη (πχ ελαιόλαδο), το 25 % πολυακόρεστα (σογιέλαιο, καλαμποκέλαιο, ηλιέλαιο) και το υπόλοιπο κορεσμένα ζωικά λίπη (γαλακτοκομικά, κρέας). Είναι σημαντικό η διατροφή μας να είναι ισορροπημένη.